Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010

Μουσεία και Άτομα με Ειδικές Ανάγκες

Μουσεία και Άτομα με Ειδικές Ανάγκες

Η Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο άρθρο 27.1 αναφέρει: “Όλοι έχουμε το δικαίωμα να συμμετέχουμε ελεύθερα και να απολαμβάνουμε την καλλιτεχνική και πολιτιστική ζωή της Κοινότητας”.

Αυτό το δικαίωμα μπορεί να ισχύει μόνο εάν η ίδια η Κοινότητα άρει τα Εμπόδια πρόσβασης στους χώρους των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Η προσβασιμότητα και η ένταξη των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες στα Μουσεία υπακούει στο αξίωμα: “Να ζούμε μαζί με τους άλλους, με τις διαφορές μας, ωστόσο να αναγνωρίζουμε το δικαίωμα στη διαφορά”. Οι προσαρμογές που θα πρέπει να γίνουν, λοιπόν, θα είναι τέτοιες, ώστε τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες να μην αισθάνονται αποκλεισμένα από τις πολιτιστικές δραστηριότητες των άλλων συμπολιτών τους.

Όταν λέμε προσβασιμότητα, δεν εννοούμε μόνο τη δυνατότητα να φθάνουν οι επισκέπτες με άνεση στα εκθέματα, στις αίθουσες ενός Μουσείου, αλλά και όλες τις ενέργειες, όλες τις αντιδράσεις που περιμένει κανείς από έναν επισκέπτη, κατά τη διάρκεια της μουσειακής του αναζήτησης και εξερεύνησης.
Όταν λέμε Μουσεία για όλους, εννοούμε για κάθε είδους κοινό, χωρίς να ξεχνούμε: Τους ψηλούς, τους κοντούς, τους μύωπες, τους τυφλούς, τους μερικώς ακούοντες, τους έχοντες ανάγκη αναπηρικού αμαξιδίου, τους πολύ ευτραφείς και χωρίς να ξεχνούμε όλες τις ηλικίες της ζωής, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και το σύνολο του κοινού που έρχεται ή που επιθυμεί να έρ-3ει σε ένα Μουσείο για να βρει ή να ξαναβρεί ένα αντικείμενο, να ονειροπολήσει, να νοσταλγήσει, να θαυμάσει, να μάθει. Ισως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα χα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες είναι αυτό της ενημέρωσης και πληροφόρησης που λείπει από την κοινωνία μας, την εκπαίδευση μας, τον πολιτισμό μας γενικά, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν συνεχώς εμπόδια σε κίνηση, εργασία, κοινωνική και πολιτιστική συμμετοχή. Δυστυχώς και τα Μουσεία δεν αποτελούν εξαίρεση.
Όμως, τα Μουσεία έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα πολύ μεγαλύτερη ίσως από άλλα δημόσια ή πολιτιστικά κτίρια. Αποτελούν το κριτήριο αξιολόγησης του πολιτιστικού και κοινωνικού επιπέδου μιας χώρας. Σήμερα, παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη σημασία σε ό,τι αφορά την άμεση επαφή με την Ιστορία, την παράδοση και τις καλές τέχνες. Γα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, μέσα στο «όρο του Μουσείου αναπτύσσουν την αισθητική τους ανταπόκριση όσον αφορά τα έργα τέχνης, καθώς και τη δική τους αισθητική καλλιέργεια. Μιας και γενικότερα είναι αποκλεισμένα από πολλές μορφές συμμετοχής και παρακολούθησης των πολιτιστικών δρωμένων, ο χώρος του Μουσείου αποτελεί για αυτά ένα χώρο όπου
μπορούν να βρουν πολλαπλά αισθητικά ερεθίσματα.
Παράλληλα -ιδιαίτερα τα άτομα με νοητική υστέρηση ή άλλες ψυχικές ή νοητικές παθήσεις- αποκτούν αίσθηση της Ιστορίας, της χρονικής διάστασης των γεγονόνων και μια πραγματικά πιο καθαρή αντίληψη του παρελθόντος μέσα από τη βίωση των μουσειακών εμπειριών. Τέλος, το σημαντικότερο επίτευγμα που πραγματοποιείται μέσα από τη μουσειακή εμπειρία είναι η κοινωνική ενδυνάμωση των μειονεκτούντων κοινωνικών ομάδων. Η συναισθηματική ανταπόκριση των ατόμων αυτών στα μουσειακά προγράμματα καθώς και η ενεργή τους συμμετοχή τους βοηθά σημαντικά στον τομέα της κοινωνικοποίησης τους και της κοινωνικής τους ενδυνάμωσης.
Τα Μουσεία για να είναι σε όλους προσιτά πρέπει να διαθέτουν τις εξής εξυπηρετήσεις:
1. Να υπάρχουν θέσεις στάθμευσης αποκλειστικά για ΑΜΕΑ.
2. Μια τουλάχιστον είσοδος του κτιρίου, κατά προτίμηση η κύρια, να είναι κατάλληλη και για άτομα με αμαξίδια.
3. Στους εκθεσιακούς χώρους προσοχή πρέπει να δίνεται στον τρόπο που εκτίθενται και προβάλλονται τα διάφορα ευρήματα, ώστε να μην αποτελούν εμπόδιο στην κίνηση και να είναι ορατά από όλες τις κατηγορίες των ατόμων.
4. Να υπάρχουν χώροι υγιεινής κατάλληλοι για ΑΜΕΑ.
5.0 εξοπλισμός του Μουσείου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους επισκέπτες.
6.0 περιβάλλων χώρος να είναι προσεγγίσιμος από όλους.
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες προδιαγραφές για τα Μουσεία γενικά, πολύ δε περισσότερο δεν υπάρχουν προδιαγραφές για την αυτόνομη διακίνηση των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες σε αυτά. * Η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και συγκεκριμένα η Κατανομή Δράσεων για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, επεδίωκε ανέκαθεν τη μέγιστη αυτο-εκπλήρωση για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και την ανάπτυξη όλων των ταλέντων που διαθέτουν. Έτσι, ο μεγαλύτερος στόχος της Κοινότητας είναι να αυξήσει το βαθμό ανεξαρτησίας που απολαμβάνουν τα άτομα αυτά, στον τομέα του πολιτισμού. Η δημιουργικότητα αποτελεί όλο ένα και πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της ζωής των Ατόμων με Ε ιδικές Ανάγκες. Για το λόγο αυτό ιδρύθηκε, υπό την προτροπή της Επιτροπής, η ΕROCREA (Ευρωπαϊκή Οργάνώση για τη Δημιουργικότητα των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες) το Συμβούλιο της οποίας αποτελείται από τουλάχιστον έναν εκπρόσωπο του κάθε κράτους-μέλους της Κοινότητας. Στο πλαίσιο της οργάνωσης αυτής αναμένεται να πραγματοποιηθούν πολλά είδη δραστηριοτήτων σχετικά με τα Μουσεία, ειδικά σχεδιασμένες και προσαρμόσιμες σε Άτομα με Ειδικές Ανάγκες. Γενικά, οι διευκολύνσεις που υπάρχουν σε μερικά μεγάλα ή και μικρά Μουσεία περιλαμβάνουν πρόβλεψη αφής επιλεγμένων αντικειμένων, επιγραφές σε μπράιγ (σύστημα ανάγνωσης τυφλών) ή σε μεγάλα γράμματα, ξεναγήσεις με ακουστικά, μαγνητοφωνημένο υλικό και φωτογραφίες σε μεγέθυνση για τους μερικώς βλέποντες. Η τακτική μερικών Μουσείων να ζητούν προσυνεννόηση ή να περιορίζουν την άδεια αφής σε μία μόνο αίθουσα, αποσκοπεί μάλλον στο να βελτιώσει τον έλεγχο της κίνησης μέσα στο Μουσείο, παρά να δημιουργήσει διακρίσεις.
Στα Μουσεία όπου ενθαρρύνεται η εμπειρία συμμετοχής των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, οι συλλογές συνήθως αποτελούνται από μη εύθραυστα αντικείμενα, που είναι απολύτως γερά και δεν έχουν αιχμηρά άκρα.
Στο πλαίσιο των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων που διοργανώνει το ΥΠΠΟ τα τελευταία χρόνια, μελετάται ο τρόπος διεύρυνσης τους και η εκπόνηση προγραμμάτων ειδικών για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μεγάλη ποικιλία από ειδικά σχεδιασμένο ερμηνευτικό και εκπαιδευτικό υλικό, όπως: Ομοιώματα, ζωγραφιές, τεχνουργήματα, φωτογραφίες, βίντεο (ειδικά μικρής διάρκειας). Θα πρέπει να υπάρξει όσο το δυνατό μεγαλύτερη και πιο ευφάνταστη χρήση όλων των μεθόδων παρουσίασης οι οποίες δεν βασίζονται αποκλειστικά στο γραπτό λόγο. Όλα αυτά, όμως, εξαρτώνται άμεσα από τους επαγγελματίες των Μουσείων. Όταν κάποιος θέλει να επικοινωνήσει με ένα κοινό, θα πρέπει να γνωρίζει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα γίνει αυτό. Τα Μουσεία, τα ιστορικά ιδρύματα και το προσωπικό τους είναι ειλικρινά πρόθυμοι να βοηθήσουν τους επισκέπτες με ειδικές ανάγκες, αλλά δεν είναι σίγουροι πώς να το κάνουν.
Πρέπει, λοιπόν, να θέσουμε δύο βασικούς στόχους για τους επαγγελματίες των Μουσείων στο να υποδέχονται τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες, τους μαθησιακούς τρόπους και τα κοινά ενδιαφέροντα αυτών των επισκεπτών και δεύτερον θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα παραπάνω έτσι ώστε να προσδιορίσουν εάν τα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι αποτελεσματικά και κατάλληλα ή εάν θα έπρεπε να τροποποιηθούν. Έτσι, πρέπει εκτός από την προετοιμασία των κτιρίων και τους τρόπους πρόσβασης ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, να προετοιμάσουμε και να εφοδιάσουμε με τις απαραίτητες γνώσεις και πληροφορίες το προσωπικό και τους επαγγελματίες των Μουσείων. Μόνο έτσι οι. χώροι και τα προγράμματα θα μπορέσουν να προσφέρουν στα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες το μέγιστο των “δυνατοτήτων’ τους. Οι σωστά συμπεριφερόμενοι επαγγελματίες του Μουσείου είναι ο κρίκος που θα ενώσει τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες μι την πολιτιστική μας κληρονομιά.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ
16-06-2004

Πηγή: news.disabled.gr


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου